De mens achter… Joao Loupatty

Op één van de eerste zonnige dagen in de koude februarimaand loop ik de makerspace binnen. Het lokaal op de tweede verdieping doet mij denken aan mijn oude handvaardigheidlokaal van de middelbare school. Tussen het droogrek en de risoprinter komt eerstejaars docent CMD, Joao Loupatty (27) aanlopen.  

Tekst: Eva Metselaar, Beeld: Nygel Libiee

REPRESENTATIE

Er galmt vrolijke muziek uit de boxen als we plaatsnemen aan de grote tafel waar duidelijk door creatievelingen aan gewerkt is. “Ik vind dit een gaaf lokaal omdat je overal om je heen de creativiteit van studenten ziet”, zegt Joao terwijl hij even kort om zich heen kijkt. Hij heeft gelijk, de muren zijn bedekt met tekeningen, prints en alles waar je kleur in kan verwerken. “Vroeger wilde ik dierenarts worden, dan zit je bij CMD sowieso niet goed,” lacht de jonge docent. “Ik deed VWO en ging voor een open dag met mijn school naar de campus in Utrecht. Samen met mijn VWO klasgenoten ging ik braaf naar de Universiteit en splitste met mijn HAVO vrienden die aan de overkant de Hogeschool open dag binnen liepen. Ik had me ingeschreven voor economie en bedrijfskunde… Totaal geen creatieve studies. Toen zeiden mijn HAVO vrienden ‘kom even kijken bij de HU’, en ik dacht waarom niet?” Zo gezegd, zo gedaan. Toevallig liep Joao langs een vrolijk aangekleed lokaal – een beetje zoals de makerspace – en zag daar een Molukse jongen staan. “Ik weet nog dat ik dacht ‘oh hij is hier CMD aan het doen… Als hij het kan, is het misschien ook wel wat voor mij. Ik zag mezelf namelijk niet naar de Universiteit gaan. Ik was al de enige niet-witte persoon in mijn klas en had geen zin om dat nog langer te zijn. Nadat ik het lokaal in was gelopen, heb ik me meteen  ingeschreven voor CMD.” 

Joao is Moluks. Voor degene die niet bekend zijn met de Molukse geschiedenis: in de jaren 50 zijn Molukse Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger militairen naar Nederland gehaald en over oud-concentratiekampen verdeeld. Onder de belofte dat zij na een aantal maanden terug mochten keren naar het toen uitgeroepen Republiek der Zuid-Molukken zijn zij hier gehuisvest, maar hun nazaten bevinden zich hier nog steeds, de belofte is nooit nagekomen.

HOOFDEN OP PAARDEN
Joao heeft zichzelf Photoshop aangeleerd. “Ik maakte veel verschillende dingen in mijn vrije tijd. Ik tekende, ontwierp logo’s en covers voor de muziek die ik maakte. Maar gebruikte mijn creativiteit ook voor flauwe dingen. Als iemand zei dat het vet zou zijn om het hoofd van een docent op een paard te photoshoppen, dan ging ik uitzoeken hoe het moest.” Er was dus altijd al een interesse voor dingen maken. “Bij CMD kon ik mijn creativiteit kwijt, ik wist niet dat je designer kon worden als baan,” Joao neemt een slok van zijn koffie en vervolgt. “Ik ben animator en in de corona periode was ik aan het freelancen, maar dat liep niet omdat één van de eerste dingen waar een bedrijf op bezuinigd, handgetekende animaties zijn.” Van af en toe bezig zijn met een opdracht in Kapitaal (creatieve broedplaats in het centrum van Utrecht, red.) naar een vaste baan als docent CMD. “Er werd aan mij gevraagd of ik het leuk zou vinden om les te geven. Mijn vrienden noemde mij altijd al ‘docent’ omdat ik tijdens de opleiding iedereen hielp of kritisch was op projecten – tot vervelens toe. Dus heb ik toegezegd.” 

VERSCHIL MAKEN

Eén van de weinige positieve kanten aan corona… Joao die als 25-jarige les begon te geven op de Hogeschool Utrecht. Samen met drie andere docenten begeleidt hij op dit moment vijftig studenten bij hun projecten. Sinds dit jaar studeren CMD’ers op een andere manier. “We lopen nu door de klas en helpen studenten per vraag, in plaats van een uur lang theorie uit te leggen. Het is intensief maar je krijgt er meer voor terug,” vertelt Joao. “Ik kan een uur lang vertellen over storytelling, maar als niemand zin heeft om te leren over storytelling dan zit je tegen allemaal apathische kopjes aan te kijken. Terwijl als iemand naar storytelling vraagt, je veel meer interactie en energie terug krijgt.” Hierdoor staat Joao altijd aan “je moet alle informatie wel in je hoofd hebben.” Of hij dat lastig vindt? De down to earth docent antwoordt laconiek: “Nee, als ik het niet weet dan zeg ik: ‘dat weet ik niet, dat ga ik voor je opzoeken.’ Ik ben ook een mens.” 

De reden dat hij ja zei tegen het docentschap? Een voorbeeld kunnen zijn. “Ik ben graag de representatie die ik zelf niet had toen ik studeerde. Als docent van kleur denk je soms toch net iets anders en inclusiever na. Bijvoorbeeld tegen studenten die dak- en thuisloze mensen ‘zwervers’ noemen kan ik nu als docent zeggen van ‘joh, dat zijn ook mensen die dak- en thuisloos zijn door verschillende omstandigheden, zwervers is niet zo’n leuke term voor hen dus dat kan je beter niet gebruiken.’ Dat soort dingen benoemen helpt denk ik wel om betere ontwerpers te maken.” Dat zijn waardevolle verhalen voor Joao, ook al zijn ze niet zo groot. “Ik kan dat dan echt enthousiast aan de eettafel vertellen.” 

ZOALS EEN FILM

Hoewel Joao nog best jong is heeft hij al een studentenleven achter de rug. “Zoals films het studentenleven afschilderen, zo zag die van mij er ook uit. Veel feesten, veel drinken… Maar wel altijd aanwezig op school! Merendeels omdat ik CMD ook echt heel leuk vond. Ik ben ook vaak naar vette evenementen geweest met mijn CMD vrienden. Het enige wat veranderd is, is dat ik nu betaald wordt om hier te zitten en ik niet meer elke dag aan het zuipen ben”, lacht Joao. Hij komt regelmatig studenten tegen in de kroeg en is zelfs bevriend met een aantal. “Je kan vrienden zijn met je docent, ik bedoel we zijn allemaal mensen die op dezelfde plekken komen. Als we allebei dezelfde hobby hebben hoef je niet te doen alsof ik alleen maar een docent ben. We kunnen het ook hebben over de nieuwste muziek, of games die uit zijn gekomen.” 

TUINIEREN ONDER WATER

“Denk je dat ik tijd heb voor hobby’s?” antwoordt Joao gekscherend op de vraag wat zijn hobby’s zijn. “Ik vind aquascapen leuk,” hij kijkt bedenkelijk voordat hij vervolgt met de uitleg: “Dat is aquaria inrichten. Zeg maar, tuinieren onder water. Je probeert dan zo mooi mogelijke landschappen te maken, het liefst dat ze eruit zien alsof ze heel groot zijn terwijl het maar een bakje van dertig bij dertig is. Dat gaat niet altijd om de vissen, ik heb ook bakjes waar alleen maar planten in zitten.” 

Joao zit niet elke maand met zijn handen in het water voor zijn hobby, hij probeert er een ecosysteem van te maken wat zichzelf regelt. Een hobby dat je als een echte designer kan aanpakken “je probeert iets en er gaat iets fout, dat is prototype één. Vanuit daar bouw je verder, wat doet bijvoorbeeld verschillende hoeveelheid licht? Een beetje voor god spelen in een klein ecosysteem, harmonie proberen te creëren.”